Elma ve diğer meyve fidanları nasıl dikilir?

Fidanlar genel hatlarıyla sonbaharda yaprak dökümü ile, ilkbaharda ağaçlara su yürümesine kadar geçen devrede dikilirler. En uygun dönem kışı yumuşak geçen yerlerde sonbaharda, kışı sert geçen yerlerde ise ilkbaharda dikmektir. Fidanlar ilkbaharda gövdelerine su yürümeden önce yerlerine dikilmiş olmalıdırlar. Kışı çok sert olmayan kurak bölgelerde sonbahar dikimi daha iyi sonuç verir. Bunun sebebi sonbaharda dikilen fidanların kış yağışlarıyla gelecek mevsimdeki kök gelişmesine hazırlamaktır. çünkü fidanların kökleri +5oc’de çalışmaya başlar ve ilkbaharda uyanma ve sezon boyunca büyüme buna bağlı olarak istenen miktarda ve kuvvette gerçekleşir.

Dikimi yapılacak olan fidanların köklerindeki yaralı ve kırık kısımlar makas ile temizlenir (özellikle odunsu kökler). Bu sayede söküm sırasında zarar görmüş kök parçaları kesilerek temizlenmiş olur. Ancak kök temizliği ya da kök tuvaleti olarak adlandırılan bu işlemde kılcal ve ince kökler kesilmez ve sağlıklı bir biçimde bırakılır. Dikim öncesi köklerin aşırı bir halde kesilmesi fidanın tutması ve ileriki dönemlerde gelişimini direkt etkilemektedir.(şekil3). Hemen sonra bir kap içinde hazırlanan devalı suya(100 lt suya 400 gr captan + 100 gr benlate veya 100 lt suya 400 gr captan + 100 gr derosal ) fidan kökleri daldırılarak kök hastalıklarına karşı önlem alınır. Son yıllarda toprak kökenli bakteriyel hastalıklara karşı nogall adlı biyolojik preparatın kullanımı da yaygınlaşmaktadır. şayet nogall kullanılacaksa yukarıda adı geçen fungusitler kullanılmaz çünkü söz mevzusu fungusitler biyolojik preparatların etkinliğinin ortadan kalkmasına veya azalmasına neden olabilir.

Açılmış olan çukurlar içine, toprak yüzeyindeki taze tavında olan toprakla bir kümbet yapılır ve fidan kökleri bu kümbet üzerine oturtulur. Fidan aşı noktası dikim tahtasının ortasına ve hakim rüzgara karşı olacak şekilde yerleştirilmelidir. Aşı noktası kesinlikle toprak altında kalmamalı,5 parmak yukarıda olmalıdır.

Fidan müsait şekilde dikim için açılmış olan çukura yerleştirildikten sonrasında toprağın üst yüzeyinden alınan 3-4 kürek kuru toprak çukurun dip kısmına konur. Fidan çukura dik olarak yerleştirilir, kök ve çukur tamamen kuru toprakla örtülür. üzerine ayakla bastırılarak köklerin toprakla kaynaşması sağlanır. Sadece bu işlem esnasında aşırı bir şekilde fidan çukuru içindeki toprağın ezilmemesi gerekir. Aşı yerinin toprak seviyesinin 5 parmak üzerinde bulunmasına dikkat edilir. Böyle dikilen fidan çukuruna dikimden hemen sonra 20-25 litre can suyu verilir.
Ilkbaharda dikilen fidan toprak seviyesinden 90 santimetre yüksekte, lider olacak sürgüne ilişik gaslın hemen üzerinden az eğimli bir halde budama makasıyla kesilir.

Sonbahardaki fidan dikiminde ise aşırı rüzgar alan yerlerde iki kademeli tepe kesimi yapılmalıdır. Dikim yapılmış olduktan derhal sonra fidan toprak seviyesinden 120 santimetre yüksekte tepe kesimi yapılır. Ikinci kademede ise ilkbaharda yine toprak seviyesinden 90 santimetre yüksekte tepe kesimi yapılarak fidanın sürem öncesi yapılması gereken tepe kesimi tamamlanmış olur. Tepesi kesilen fidanlara %2’lik bordo bulamacı veya benomyl 50 wp (250 gr-300 gr/100 lt su) uygulanır. Bu uygulama hem kesim noktasını bununla birlikte fidan üzerinde bulunan gözleri muayyen ölçüde hastalıklara karşı koruyabilmektedir.